ထရမ့်နှင့်ဘရက်ဇစ်

ထဝ်
ရီပတ်ဘလီကန်သမ္မတလောင်းအဖြစ် ဒေါ်နယ်ထရန့်ကို အမည်စာရင်းတင်သွင်းလိုက်ခြင်းနဲ့ ဂရိတ် ဗြိတိန်က ဥရောပသမဂ္ဂကနေထွက်ခွာခြင်းဟာ ၂၀၁၅ ခုနှစ်ရဲ့ အနှောက်အယှက်ဖြစ်ဖွယ်အကောင်းဆုံးဖြစ်ရပ် နှစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဖြစ်ရပ်နှစ်ခုလုံးဟာ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းကိုငြင်းဆိုလိုက်တဲ့ဖြစ်ရပ်ဖြစ်တဲ့အပြင် တစ် ကမ္ဘာလုံး

ကလူတွေအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအခွင့်အလမ်းတွေဖော်ထုတ်ပေးတဲ့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အနိုင်ရအကျိုးရှိ ကုန်သွယ်ရေးတိုးမြှင့်မှုတွေ ဖြစ် ပေါ်စေမယ့် စီးပွားရေးနဲ့နိုင်ငံအချင်းချင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေကိုလဲ ငြင်း ဆိုလိုက်တဲ့သဘောဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေအားလုံးဟာ ခုတော့ စွန့်စားမှုတွေကို ဖန်တီးပေးလိုက်ပါပြီး။ အနောက် နိုင်ငံတွေရဲ့ စီးပွားရေးဗဟိုချက်မဒေသတွေမှာ မဟာကွဲပြားမှုတွေဟာ လက်ယာလက်ဝဲအကွဲအပြဲတွေမဟုတ် တော့ပဲ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းထောက်ခံသူနဲ့ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်လိုသူတွေအကြားကအကွဲအပြဲ၊ ဆက် သွယ်ဆက်နွယ်လိုသူနဲ့ ဖြတ်တောက်ဖြိုဖျက်လိုသူအကြားအကွဲအပြဲ ဖြစ်သွားပါတယ်။ အကယ်၍သာ ကိုယ် ကျိုးစီးပွားကာကွယ်ရေးအယူဝါဒသာ အမေရိကန်လို၊ ယူကေတို့လို စီးပွားရေးအင်အားကြီးနိုင်ငံတွေမှာ အား သာပြီး အနိုင်ရသွားခဲ့မယ်ဆိုရင် အထူးသဖြင့် စင်ကာပူလို အပြန်အလှန်ဆက်နွယ်မှုများတဲ့ ဂလိုဘယ်လိုက် ဇေးရှင်းဖြစ်စဉ်ဟာ ရှုံးနိမ့်သွားပါလိမ့်မယ်။ ဒီစိန်ခေါ်မှုအသစ် အတွက် ဘာတွေများ လုပ်နိုင်မလဲ။ ဒါဟာ လီကွမ်ယူးပြည်သူ့ရေးရာမူဝါဒတက္ကသိုလ်က ပါမောက္ခတစ်ဦးဖြစ်သူ ကီရှိုးမာဘူဘာနီနဲ့ လီကာရှင်းစီးပွားရေး ပါမောက္ခ ဒန်နီခွာတို့က သြဂုတ်လ ၃၀ ရက်နေ့တုန်းကလုပ်တဲ့ အများပြည်သူကိုပြောတဲ့လက်ချာတစ်ခုမှာ ထုတ်လိုက်တဲ့ မေးခွန်းဖြစ်ပါတယ်။

ပါမောက္ခခွာက သူ ယူကေမှာနေစဉ်တုန်းက အဖြစ်အပျက်တစ်ခုနဲ့ စတင်လိုက်ပါတယ်။ သူဟာ အာရှ မှာနေစဉ်တုန်းကတော့ အများပြည်သူကို လက်ချာ ပေးတဲ့အခါ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဗဟိုချက်မဟာ အနောက်တိုင်း ကမြို့ကြီးတွေဖြစ်တဲ့ လန်ဒန်လိုမြို့တွေကနေ အရှေ့တိုင်းက မြို့ကြီးတွေဖြစ်တဲ့ စင်ကာပူတို့ ဟောင်ကောင်တို့ ကို ရွေ့လျားလာခဲ့ပြီလို့ ရှင်းပြပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ လက်ချာပြီးသွားတဲ့အခါ အာရှသားပညာရှင်တွေက စင်ပေါ်ကို တက်လာပြီး သူနဲ့စကားလာပြောလေ့ရှိပါတယ်။ သူပြောတဲ့အကြောင်းအရာနဲ့ပတ်သက်ပြီး လူတွေစိတ်ဝင်စားမှု ရှိတဲ့အပေါ် သူက စိတ်လှုပ်ရှားစွာနဲ့ ကျေနပ်နေမိပါတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အဆင့်အတန်းရှိပုံရတဲ့ လင်မယားတစ်စုံက “ကျ နော်တို့သမီး အမေရိကန်တက္ကသိုလ်ဝင်ခွင့်ရဖို့ ဘာတွေလုပ်ဖို့လိုမလဲ”လို့ လာမေးတဲ့ အချိန်အထိပေါ့။

အဲ့ဒီလင်မယားအနေနဲ့ အကောင်းဆုံးရလဒ်တွေပြန်ရလာဖို့ဆိုရင် အမေရိကန်တက္ကသိုလ်တွေဟာ အကောင်းဆုံးနေရာပဲလို့ အခုထိ တွေးနေတုန်းပါပဲ။ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံတွေဟာ သူတို့ပိုင်ဆိုင်မှုတွေကို ပြောင်း ရွှေ့အခြေချထားစရာနေရာလို့ ခုထိဆုံးဖြတ်ထားကြဆဲဖြစ်ပြီး အနောက်တိုင်းနိုင်ငံတွေဟာ ကျဆင်းနေတယ် ဆိုတဲ့ပြောဆိုမှုတွေကို လက်မခံထားကြသေးပါဘူး။ သူတို့သမီးသာ ဆက်နေမယ်ဆိုရင် သူမလုပ်ကိုင်မယ့် အလုပ်အကျိုးအမြတ်ဟာ အမေရိကန်အတွက်ဖြစ်နေဆဲ။ သူမပေးဆောင်မယ့် အခွန်ဟာ အမေရိကန်အစိုးရ ဖြစ်နေဆဲ။ သူမလုပ်မယ့်အလုပ်ဟာ အမေရိကန်ကုမ္ဗဏီတစ်ခုဖြစ်နေဆဲပါပဲ။ ဒါပေမယ့် နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း သင် ခန်းစာယူရမှာတွေလဲ ရှိပါတယ်။ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းဟာ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ချမ်းသာ ကြွယ်ဝမှုတွေ ဖန်တီးပေးရာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ရာစုနှစ်တစ်ဝက်စာလောက်အတွင်း စင်ကာပူဟာ အဲ့ဒီဖြစ်စဉ် ထဲမှာ တန်ဖိုးမြှင့်ဖြစ်စဉ်ထဲ ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်ဆိုရင် ဒီဖြစ်စဉ်ကနေ လူပေါင်းသန်း ၆၀ လောက်ကို ဆင်းရဲတွင်းကနေ ကယ်ထုတ်ပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ခုနကလင်မယားစုံတွဲအပါအဝင် သန်း ထောင် ပေါင်းများစွာသောသူတို့ဟာ စိတ်အားတက်ကြွမှု၊ မေ ျှာ်လင့်ချက်နဲ့ သူတို့ကိုယ်တိုင် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့နေမှု ဘဝပုံစံတစ်ခုအတွက် ကမ္ဘာလုံးဆိုင် ရာဈေးကွက်တစ်ခုကို ရှေးရှုခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းဖြစ်စဉ်ဟာ ဘယ်လိုပဲ အားနည်းချက်တွေ ပြစ်ချက်တွေရှိနေစေကာမူ အကျိုးအမြတ်ကောင်းအတော်များများကိုလဲ ပေးခဲ့ပါ တယ်။ သို့သော်ငြားလဲ လူတွေရဲ့အမြင်သဘောထား ဟာလဲ အရေးကြီးတာမို့ ခုချိန်မှာ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းဟာ တစ်မူထူးကဲပြီး အင်အားကြီးတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့ ထရန့်နဲ့ ဘရက်ဇစ် (ဗြိတိန်ခွဲထွက်မှု) ကအရေးကြီးသလဲ။ ပါမောက္ခ ခွာ က ဒေါ်နယ်ထရန့်ရဲ့အတွေးအခေါ်တွေဟာ ဂလိုဘယ်ဆန့်ကျင်ရေး၊ ကိုယ်ကျိုးကာကွယ်ရေးဆန်လွန်းနေပြီး သူဟာ ဟာရီပေါ်တာစာအုပ် ထဲက ဒီမန်တာလို ဂလိုဘယ်ဈေးကွက်ကနေ လူတွေရဲ့ဘဝကို ဆွဲထုတ်ပစ်နေ သလိုပါပဲလို့ ဆိုပါတယ်။ ဂလိုဘယ်ကုန်သွယ်ရေးစနစ်အပေါ် လူတွေရဲ့ ယုံကြည်မှုပျက်ပြားသွားအောင်လုပ် နေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးစီးပွားရေးရှိတဲ့ အမေရိကန်ကို ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ကနေ နှုတ် ထွက်ဖို့ ရည်ရွယ်ထားသလို ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာသဘောတူညီမှုတွေကိုလဲ စွန့်လွှတ်ဖို့၊ ဒါမှမဟုတ် ပိတ်ဆို့ဖို့ ခြိမ်းခြောက်နေသူလဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သူရဲ့ အစီအမံ တွေသာ အကောင်အထည်ဖော်ဖြစ်ခဲ့မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံတကာ မိတ်ဖွဲ့လုပ်ကိုင်မှုတွေကို ကသောင်းကနင်းဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

ဘယ်လိုပဲပြောနေပြောနေ သူ့ရဲ့ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှုကလဲ အမေရိကန်လူမှုအသိုင်းအဝန်းမှာ မယုံနိုင် စရာကောင်းလောက်အောင် တစ်စစကြီးထွားလာနေပါတယ်။ ထိခိုက်နစ်နာမှုကတော့ ရှိခဲ့ပြီမို့လို့ သူ့အနေနဲ့ သမ္မတရာထူးကို အနိုင်ရသည်၊ မရသည်ဆိုတာက သိပ်အရေးမကြီးတော့သလောက်ဖြစ်နေတယ်။ ဂရိတ် ဗြိတိန်မှာလဲ လူဦးရေထက်ဝက်ကျော်က ဥရောပသမဂ္ဂကနေထွက်ဖို့ မဲပေးခဲ့ကြတဲ့အတွက် ကိုယ်ကျိုး ကာ ကွယ်ရေးအယူအဆက အနိုင်ရခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အမုန်းတရားအခြေပြုရာဇဝတ်မှုတွေ ၄၂ ရာခိုင်နှုန်းတိုးပွား လာခဲ့သလို သမိုင်းထဲမှာ ကျန်ခဲ့ပြီဆိုတဲ့ လူမှုပြဿနာတွေလဲ ပြန်လည်ပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ သေသေချာ ချာဆန်းစစ်ထားတာမဟုတ်သည့်တိုင် ထရန့်ဝါဒီနဲ့ ဘရက်ဇစ်ဝါဒီအတွေးမှာ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ယုတ္တိဗေဒတစ်ခု ရှိပါတယ်။ ဆယ်စုနှစ်များစွာ အတွင်းမှာ အမေရိကန်နဲ့ ယူကေရဲ့ စီးပွားရေးတွေ တိုးတက်ကြီးထွားလာသော် ငြားလဲ အနောက်တိုင်းနိုင်ငံကလူလတ်တန်းစားတွေရဲ့ဝင်ငွေတွေဟာ လုံးလုံးကျဆင်းခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ပင်စင်စားတွေနဲ့ မြေယာပိုင်ဆိုင်သူတွေအကြားကွာဟမှုနဲ့ လန်ဒန်အခြေပြု ဖြစ်နေလို့ပါပဲတဲ့။ လန်ဒန်ပြင်ပက သာမာန်မြို့တွေကတော့ ၂၀၀၉ စီးပွားပျက်ကပ်ဒါဏ်ခံခဲ့ရပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ခုထိ ဒီအတိုင်းပါပဲတဲ့။

အမေရိကန်နဲ့ ယူကေက လူတွေက ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းဟာ အဆန်ချောင်ပြီးအကျိုးမရှိတဲ့အရာ၊ သူတို့ရဲ့လူနေမှုဘဝစံနှုန်းကို ကျဆင်းစေခဲ့တဲ့အရာ လို့ မြင်စေခဲ့
တဲ့အကြောင်းရင်းဖြစ်ပါတယ်။ ဂလိုဘယ်လိုက် ဇေးရှင်းက ပြောပြောနေတဲ့ နှစ်ဖက်အနိုင်ရကစားနည်းက သူတို့ကို အရှုံးသမားတွေဖြစ်သွားစေခဲ့တာကြောင့် ကျေးလက်နေလူလတ်တန်းစားတွေအနေနဲ့ ကိုယ်ကျိုးကာကွယ်ရေးဝါဒဟာ စဉ်းစားဆင်ခြင်စရာ ဖြစ်လာပါ တယ်။ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေး ရှင်းက လက်ဝဲလက်ယာ ဘယ်ကဖြစ်ဖြစ် ပေါ်ပြူလာကြိုက်သမားတွေကိုသာ အခွင့် အလန်းတွေဖန်တီးပေးတယ်လို့ ယူဆကုန်ကြပါတယ်။

အမှောင်လောကနဲ့ သည်းညည်းမခံနိုင်မှု

ပရော်ဖက်ဆာ ခွာ ရဲ့အမြင်မှာတော့ ထရန့်ဝါဒီတွေနဲ့ ဘရက်ဇစ်ဝါဒီတွေဟာ အမှောင်လောကကို အမဲ ဆိုးနေကြတာချင်းတော့ အတူတူပါပဲ လို့ ဆိုပါ တယ်။ ရာဇဝတ်မှုတိုးပွားလာတာ၊အကြမ်းဖက်မှုတွေဖြစ်လာတာ တွေအပြင် အရင်းအမြစ်တွေ၊ အလုပ်အကိုင်တွေနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းအခြေချနေထိုင်သူတွေ ကြောင့် ရှားပါးလာနေတဲ့ နေထိုင်စရာနေရာလွတ်တွေ ရှားပါးလာမှုတို့လို သာမာန်လူတွေရဲ့စိုးရိမ်မှုတွေကို ဂရုစိုက်ဖို့လိုတယ်လို့ အကြောင်းပြပြီး ကမ္ဘာ ကြီးဖြစ်တည်လာတဲ့အတိုင်းကို သည်းညည်းမခံနိုင်ဖြစ်လာနေကြတယ်။ လွတ်လပ်ပြီး ပွင့်လင်းတဲ့ ဂလိုဘယ်ကုန်သွယ်ရေးကို ရှေးဦးတီထွင်ခဲ့တဲ့ ဗြိတိန်လိုနိုင်ငံမျိုးက ဥရောပသမဂ္ဂကို စွန့်ခွာဖို့ ဆုံးဖြတ်တာဟာ ရွဲ့တာလားလို့ တောင် ယူဆစရာဖြစ်နေပါတယ်။ အခြားတစ်ဖက်မှာလဲ ထရန့်ရဲ့ ဧကစာရီဝါဒ ဆိုတာကြီးကလဲ အမေရိကန်အတွက် ၁၈၀၀ ခုနှစ်လောက်က ဓလေ့တစ်ခု ဖြစ်ပြီး ဂျော့ဝါရှင်တန်၊ သောမတ်စ် ဂျက်ဖာဆင်နဲ့ ဖရန်ကလင်ဒီ ရုစဘဲ့တို့လို ထင်ရှားတဲ့ အမေရိကန်သမ္မတတွေကိုင်စွဲခဲ့တဲ့ မူဝါဒဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် သူတို့ခေတ်နဲ့စာရင် ခုအချိန်မှာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးဟာ အများကြီးပြောင်းလဲခဲ့ပြီးဖြစ်သလို အမေရိ ကန်ကုန်းမြေပေါ်ကိုလဲ ပြောင်းရွှေ့အခြေချ နေထိုင်သူတွေအများကြီးကိုလဲ ခေါ်ဆောင်လာခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ထရန့်ဝါဒီတွေက ဒီထက်ပိုပြီးရှေ့ခြေလှမ်းများစွာ လှမ်းခဲ့ပါတယ်။ ကုန်သွယ်ရေးနဲ့ ပြောင်း ရွှေ့အခြေချနေထိုင်သူတွေဟာ အလုပ်မဖြစ်ပါဘူးလို့ သူက ငြင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ ပြောင်းရွှေ့အခြေချနေထိုင် သူတစ်ဦးချင်းစီဟာ အမေရိကန်တွေဆီကနေ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတစ်ခုချင်းစီ လုယူသွားသူတွေသာ ဖြစ်ပြီး အကြမ်းဖက်သမားဖြစ်နိုင်ချေရှိသူတွေဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ထရန့်ရဲ့ပြောစကားတွေဟာ တိုင်းပြည် ရဲ့အနာဂါတ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးစိုးရိမ်ကြောင့်ကြဖြစ်နေသူတွေ၊ ကိုယ့်အခြေအနေကို ဘယ်လိုမှ ပြုပြင်ပြောင်းလဲလို့ မနိုင်တော့ဘူးလို့ ယူဆနေသူတွေအကြိုက်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ဘာတွေလုပ်နိုင်မလဲ

ပရော်ဖက်ဆာ ခွာ ကတော့ သော့ချက်ချဉ်းကပ်မှု (၃) ခုကို ထောက်ခံပြောဆိုသွားပါတယ်။

၁။ လူတွေရဲ့ထင်မြင်မှုဟာ အရေးပါတယ်ဆိုတာကို အသိအမှတ်ပြုပါ။ ။ သူတို့ရဲ့ ပြဿနာပေါင်းစုံကို ဖြေရှင်း ပေးလိမ့်မယ်လို့ လူတွေက ယုံကြည်နေသမ ျှတော့ ရှေ့နောက်မညီတဲ့ပြင် အားနည်းတဲ့ ထရန့်ရဲ့ ယုတ္တိဗေဒဟာ အရာဝင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လဲ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းဟာ လူတိုင်းကို အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေဖို့ဆိုရင် သေသေချာချာစီမံခန့်ခွဲဖို့တော့လိုတယ်ဆိုတာကိုတော့ အသိအမှတ်ပြုရပါလိမ့်မယ်။ ဒါ့ကြောင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အကျယ်တဝင့်ရေးသားချက်တွေ၊ သုတေသနစာတမ်းတွေ၊ မီဒီယာဖော်ပြချက်တွေက ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်း ရဲ့ သူနိုင်ကိုယ်နိုင်အခြေအနေတွေကို မီးမောင်းထိုးဖော်ပြနိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ လူတွေအနေနဲ့ အဲ့ဒီအကျိုးကျေးဇူး တွေကို သတိပြုမိလေလေ သူတို့ဘဝကို ပင်မနိုင်ငံရေးရေစီးကြောင်းတွေ၊ လေ့လာသုံးသပ်ပြီးအကျယ်တဝင့် ရေးသားချက်တွေကနေ သွေဖယ်ရှောင်ခွာနေတာမျိုးလုပ်တာ ရပ်တန့်သွားမှာဖြစ်ပြီး ထရန့်နဲ့ ဘရက်ဇစ်လှုပ်ရှား မှုကနေလာတဲ့ ယုတ္တိမတန်တဲ့ငြင်းဆိုချက်တွေ ဟာ မထင်မရှားသေးသိမ်မှေးမှိန်သွားမှာဖြစ်တယ်။

၂။ ခိုင်မာပြီးယုံကြည်လောက်တဲ့ ကိန်းဂဏန်းသရုပ်ဖော်တွေ ကမ္ဘာ့စင်မြင့်ပေါ်တက်လာဖို့လိုတယ်။ ။ သမ္မတ ဘီကလင်တန်လိုမျိုးပဲ အမေရိကန်နဲ့ဆက် နွယ်ပြီးစီးပွားရှာနေရသူတွေရဲ့ နာကျင်မှုနဲ့ ခံစားချက်ကို သိနားလည် ပြီး အဲ့ဒီနိုင်ငံတွေရဲ့စီးပွားရေးတိုးတက်မှုတွေ ပင်မရေစီးကြောင်းထဲ ပြန်ရောက်လာဖို့ အတွက် ကူညီဆောင်ရွက် သင့်ပါတယ်။ ဒါမှလဲ အကျိုးအမြတ်အသီးအပွင့်တွေကို အမေရိကားကလဲ ပြန်လည်မျှဝေခံစားရမှာဖြစ်ပါတယ်။

၃။ စွမ်းဆောင်ရည်အားကောင်းတဲ့ခေါင်းဆောင်မှုများနဲ့ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းရဲ့အကျိုးကျေးဇူးတွေ ခံစားခဲ့ရ တဲ့နေရာတွေမှာလိုပဲ အခြားအကျိုးကျေးဇူး မခံစားရတဲ့နေရာတွေမှာ ခံစားနိုင်အောင် စီမံဖို့လိုပါတယ်။ ဂလို ဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းရဲ့အကျိုးကျေးဇူးဟာ ပေးဆပ် ရတာထက် ပိုပြီးတန်ဖိုးရှိတယ်ဆိုတာ လက်ဝဲဝါဒီဖြစ်စေ၊ လက်ယာဝါဒီဖြစ်စေ အားလုံးလက်ခံကြပါတယ်။ သို့သော် အစိုးရတွေအနေနဲ့လဲ ဘယ်သူမှ ကျန်မနေရစ်အောင် သူရဲ့ ဆိုးပြစ်တွေကို လဲ စီမံထိန်းချုပ်ဖို့လိုပါတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဒါကို ခေါင်းဆောင်မှု မလုပ်ပေးခဲ့ ဘူးဆိုရင် အာရှက စီးပွားရေးအာင်အားကြီးနိုင်ငံတွေက ဝင်ပြီးလုပ်ကိုင်သွားကြမယ်လို့ သူက အဆုံးသတ်ပြော ဆိုပါတယ်။

ပရော်ဖက်ဆာ မာဘူဘာနီက အဆုံးသတ်အပိတ်မှာေ အောက်ပါအတိုင်း ကောက်ချက်ပေးပါတယ်။

၁။ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းချန်ပီယံကိုယ်တိုင်က စိန်ခေါ်မှုအကြီးကြီးကြုံတွေ့နေရပါတယ်။ ဟားဗတ်၊ စတန်းဖို့နဲ့ ယေးလ်တို့လို တက္ကသိုလ်တွေက ပညာ ရှင်တွေက ပြိုင်ဘက်တွေက ပိုအားကောင်းလာနေချိန်မှာ အဲ့ဒီနိုင်ငံ တွေအပေါ်မှာတော့ ယုံကြည်မှုကင်းမဲ့နေကြပါတယ်။ ဘာ့ကြောင့် ထရန့်နဲ့ ဘရက်ဇစ် တွေဖြစ်လာတဲ့အထိ ဖြစ်သွားတာလဲ ဆိုပြီး မေးခွန်းထုတ်နေကြပါတယ်။

၂။ ဘာပဲဖြစ်နေနေ တစ်ယောက်ယောက်ကတော့ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းကို မဖြစ်ဖြစ်အောင်အကောင် အထည်ဖော်သွားမှာဖြစ်တယ်။ သို့သော်ငြား လည်း ကိုယ်ကျိုးကာကွယ်မှုဝါဒ လွှမ်းမိုးမသွားဖို့ဆိုတာ ဂလို ဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းဖြစ်စဉ်ဟာ အားကောင်းလှုပ်ရှားနေဖို့၊ ရိုးသားမှုရှိဖို့နဲ့ စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိဖို့လိုပါတယ်။

၃။ အနောက်နိုင်ငံတွေကတော့ —– ရောဂါခံစားနေရပါတယ်။ အများကြိုက်ဝါဒဖိအားကြောင့် ဟီလာရီကလင် တန်လို့ နှံ့စပ်သိမြင်တဲ့ ခေါင်းဆောင်တွေတောင်မှ ပစိဖိတ်တစ်လွှားမိတ်ဖက်မှုသဘောတူစာချုပ်ကနေ ထွက်ခွာ ဖို့ စဉ်းစားနေပါတယ်။ ဒါက ထရန့်ထက်ပိုစိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

အားလုံကိုခြုံငုံပြီးပြောရရင် အနောက်နိုင်ငံများဟာ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ကောင်းကျိုး ဆိုးပြစ်များနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူ့နိုင်ငံသားတွေ ကို ပြင်ဆင်ဖို့ ပျက်ကွက်ခဲ့သလို အိုင်အမ်အက်ဖ်နဲ့ ကမ္ဘ္ကာဘဏ် တို့လို အရေးကြီးတဲ့ စီးပွားရေးအင်စတီကျူးရှင်းတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့လဲ ပျက်ကွက်ခဲ့ပါ တယ်။ သို့သော်လဲ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေးအင်အားကြီးအင်ပါယာကိုတော့ ဆုံးရှုးံခံမှာမဟုတ်ပဲ အခြေအနေအစစ်အမှန်အသစ်တွေ အတွက် ပြန်လည်ချိန်ညှိသွားပါလိမ့်မယ်။

၄။ တုံ့ပြန်မှုက အာရှဘက်ကို ဦးလှည့်လာပါတယ်။ လာမယ့် ဆယ်စုနှစ်တွေမှာ အာရှနိုင်ငံတွေဟာ ဂလို ဘယ် လိုက်ဇေးရှင်းရဲ့အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ခံစားရမယ့် နိုင်ငံတွေဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။ လူလတ်တန်းစားတွေ ဓန အင်အားပိုမိုတိုးတက်များပြားလာမယ်။ ဒီအတွက် ပြင်ဆင်ထားဖို့လိုပါတယ်။ ဘာမှထူး လာမှာမဟုတ်ပါဘူးလို့ မတွေးသင့်ပါဘူး။

၅။ ဒါဟာ စင်ကာပူနိုင်ငံအတွက်လဲ အရေးကြီးပါတယ်။ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းရဲ့ အကျိုးကျေးဇူးအများစုကို ခံစားခဲ့ရပြီး အဲ့လိုခံစားနိုင်အောင်ပြင်ဆင် ထားတဲ့ပြင် အလွတ်လပ်ဆုံးသော ဂလိုဘယ်စီးပွားရေးစနစ်တစ်ခုရှိ တဲ့အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားတစ်ဖက်မှာလဲ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းသာ တစ်စုံတစ်ရာချွတ်ချော် သွားခဲ့မယ်ဆိုရင် စင်ကာပူစီးပွားရေးက ဘေးဒုက္ခရောက်ဖို့ရှိပါတယ်။

ပရောဖက်ဆာမာဘူဘာနီက သာမာန်လမ်းပေါ်က စင်ကာပူနိုင်ငံသားတစ်ယောက်တောင်မှ ဂလိုဘယ်လိုက် ဇေးရှင်းရဲ့ အားသာချက်တွေကို သိနား လည်တဲ့အထိ လုပ်ရင်း ကိုယ်ကျိုးကာကွယ်ရေးဝါဒီတွေပြောစကားတွေ ကို ဆန့်ကျင်ဖို့ဟာ အဓိကအချက်ပဲလို့ပြောကြားရင်း နိဂုံးချုပ်လိုက်ပါတယ်။