နေပြည်တော်၊ ဇူလိုင် ၁၂
လက်ရှိ အခြေအနေမှာ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာ့အဆင်းရဲဆုံး LDC နိုင်ငံတွေထဲကတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်တာကြောင့် အခွန်ကောက်ခံမှု လျှော့ပေါ့ပေးဖို့ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကို အာဏာသိမ်း စစ်ခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က အသနားခံလိုက်ပါတယ်။
ဇူလိုင် ၇ ရက်နေ့က အခွန် တိုးမြှင့်ကောက်ခံမယ့်အစီအစဉ်အပေါ် အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့် ပေးပို့တဲ့ အကြောင်းကြားစာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဇူလိုင် ၉ ရက်နေ့က စစ်ခေါင်းဆောင် ပြန်လည် ပေးပို့တဲ့ အကြောင်းကြားစာမှာ အခုလိုအသနားခံခဲ့တာပါ။
ဒါ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ ကမ္ဘာ့ အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံဖြစ်တဲ့အပြင် ပြီးခဲ့တဲ့ ၅ နှစ်တာအတွင်းကလည်း ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါ၊ သဘာဝဘေးဖြစ်တဲ့ မိုခါ ဆိုင်ကလုံး မုန်တိုင်း၊ ရာဂီ မုန်တိုင်း၊ ရေကြီးရေလျှံမှုနဲ့ ၇ ဒသမ ၇ မဂ္ဂနီကျု ငလျင်ကြီးတွေကြောင့် မြန်မာပြည်သူတွေဟာ ကြီးမားတဲ့ စိန်ခေါ်မှုကို ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်နေရတဲ့အချိန် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာ့ပို့ကုန်တွေအပေါ် မူလက အခွန် ၄၄ ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ယူဖို့ လျာ ထားပေမယ့် အခု ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း ပြင်ဆင်လျာထား ဆောင်ရွက်ပေးမှုအတွက်လည်း များစွာ ကျေး ဇူးတင်တယ်လို့ စစ်ခေါင်းဆောင်က ပြောဆိုခဲ့တာပါ။
ကနဦးအနေနဲ့ နှစ်နိုင်ငံ ဘက်ညီတဲ့ ကုန်သွယ်မှု ဖော်ဆောင်နိုင်ဖို့ အတွက် မြန်မာနိုင်ငံကနေ အမေရိ ကန်နိုင်ငံသို့ ပို့မယ့် ပို့ကုန်အပေါ် အခွန် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းကြားနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံကနေ မြန်မာနိုင်ငံသို့ တင်သွင်းမယ့် သွင်းကုန်အပေါ် သုည ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကြား ချိန်ညှိ ကောက်ခံပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။
နိုင်ငံရေး လေ့လာသုံးသပ်သူ ဦးကြီးမြင့်ကတော့ စစ်ခေါင်းဆောင်က အခုလို ထရမ့်ကို အကြောင်း ကြားစာ ပြန်လည်ပေးပို့တာဟာ လူရာဝင်ဖို့ လုပ်ဆောင်တာ ဖြစ်သလို ဘာမှထူးလာမှာလည်း မ ဟုတ်ဘူးလို့ ဝေဖန်ပါတယ်။
“အခု ကိစ္စဆိုတာ မြန်မာပြည်က ဘယ်လောက်ပို့လို့ ဟိုကဘယ်လောက် ပေးလို့လဲ၊ အဲဒါ အလကားဟာတွေပါ၊ နိုင်ငံရေး အမြတ်ထုတ်ချင်လို့နော်၊ ပြီးတော့ လူရာဝင်တယ်ပေါ့ဗျာ၊ စာရေးတယ်ပေါ့၊ ထရမ့်ကို၊ ဘာပဲပြောပြောပေါ့ဗျာ ဟိုက တစ်ကြောင်းလောက်ဖတ်ရင် ဖတ်မယ်မထင်ပါဘူး၊ ဒါသက်ဆိုင်ရာ ဌာနကို သွားလိုက်မှာပါပဲ၊ အမည်တွဲပေါ့ဗျာ၊ အဲဒီလောက်ပဲ အမည်တွဲလောက်ပါပဲနော်၊ ဘာမှ မထူးပါဘူးဗျာ” လို့ ဆိုပါတယ်။
စစ်ခေါင်းဆောင်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံကို လက်ရှိ ကမ္ဘာ့နံပါတ် ၁ ဈေးကွက်နဲ့ အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ စီးပွားရေး ရှိနေတဲ့ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက အခုလို ဆက်လက် ပူးပေါင်း ပါဝင်ဖို့ ဖိတ်ခေါ်မှု အတွက်လည်း ကျေးဇူးတင် ဝမ်းမြောက်တယ်လို့ တဖက်သက် ပြောဆိုခဲ့တာပါ။
ဒါ့အပြင် လက်ရှိ နှစ်နိုင်ငံအကြား ကုန်သွယ်မှု မမျှတတာကြောင့် အမေရိကန်ဘက်က လိုငွေ ကြီးမားစွာ ပြခြင်းအတွက် ထရမ့်အနေနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားကို ဆောင်ရွက်ခြင်း အပေါ် အပြည့်အဝ နားလည်းသလို လိုအပ်ပါက မြန်မာနိုင်ငံကနေ အဆင့်မြင့် ကိုယ်စားလှယ် အဖွဲ့ အမြန် စေလွှတ်ပြီး တွေ့ဆုံညှိနှိုင်း လိုတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
လုပ်ငန်းရှင် တစ်ဦးကတော့ လက်ရှိနိုင်ငံအတွင်းက ပို့ကုန်တွေကို အမေရိကန်ကို အဓိကထား ပို့တာ မဟုတ်တဲ့အတွက် စစ်ခေါင်းဆောင်က အခုလို ပြောဆိုနေပေမယ့် အမေရိကန်က အခွန် တိုးကောက်မယ့်ကိစ္စကြောင့် ထိခိုက်မှု သိပ်မရှိနိုင်ဘူးလို့ ပြောပါတယ်။
“ကျွန်တော်တို့ဆီက အဓိက ပို့ကုန်ကဗျာ အမေရိကန် မဟုတ်ဘူးဗျာ၊ အီးယူဆိုတော့ ကျွန်တော်တို့ သိပ်ပြီး ထိခိုက်မယ်လို့ မထင်ဘူးပေါ့နော်၊ အမေရိကန်ကို ပို့တာမရှိဘူးလား ဆိုတော့ ရှိတော့ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အင်မတန်နည်းတယ်၊ အများအားဖြင့် ပို့တာက အီးယူကို ပို့တာပေါ့၊ ကျွန်တော်တို့ ဆီကနေ၊ လောလော ဆယ်တော့ ကျွန်တော်တို့ဆီက အမေရိကားကိုပို့တာ သိပ်မရှိဘူး၊ အီးယူကို အဓိကပို့တယ်၊ ဂျပန်တို့ ကိုရီးယားတို့ ပို့တယ်၊ သိပ်တော့ ကျွန်တော်တို့ မထိပါဘူး” လို့ ဆိုပါတယ်။
တဖက်မှာ စစ်ခေါင်းဆောင်က အမေရိကန်အနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ချမှတ်ထားတဲ့ အရေးယူ ပိတ် ဆို့မှု တွေဟာ နှစ်နိုင်ငံအတွက် အကျိုးမရှိတာကြောင့် နှစ်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်သူတွေရဲ့ အကျိုးကို ရှေးရှုပြီး စီးပွားရေး ပိတ်ဆို့မှုတွေကို ဖြေလျှော့ရုပ်သိမ်းပေးဖို့လည်း တောင်းဆိုခဲ့ပါသေးတယ်။
ဒါ့အပြင် ထရမ့်ရဲ့ အဆိုပြုချက်အတိုင်း ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အတားအဆီးတွေ ဖယ်ရှားတာ၊ အပြန်အလှန် အခွန်ကောက်ခံမှု ထိန်းသိမ်းခြင်းတို့နဲ့ မြန်မာ- အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်မှု တိုးမြှင့် နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်တယ်လို့ စစ်ခေါင်းဆောင်ရဲ့ ထရမ့်ကို ပေးပို့တဲ့ အကြောင်းကြားစာမှာ ပါရှိပါတယ်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့် ကတော့ လာမယ့် ဩဂုတ် ၁ ရက်နေ့က စပြီး မြန်မာနဲ့လာအိုကို အခွန် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ထိုင်းနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယားကို ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ ဆာဘီးယားကို ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ အင်ဒိုနီးရှားကို ၃၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ တောင်အာဖရိကနဲ့ ဘောစနီးယားကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ မလေးရှား၊ ကာဇက်စတန်နဲ့ တူနီးရှားကို အခွန် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ကောက်ခံသွားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
သတင်း – သံလွင်တိုင်းမ်
ဓာတ်ပုံ-MOI/AFP