ထိုင်း – မြန်မာနယ်စပ်မှတဆင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအကူအညီများပေးရန်ပြင်ဆင်နေ

ပြီးခဲ့သောရက်သတ္တပတ်အတွင်းကပဲ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒါးရက်ချိုလက် နှင့် ဌာန ပေါင်းစုံမှတာဝန်ရှိသူများပါဝင်သော အမေရိကန်ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများသို့ လာရောက်ခဲ့ သည်။ ချိုလက်၏ခရီးစဥ်အတွင်း မြန်မာ့အရေးအပါအဝင်ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးဆိုင်ရာကိစ္စ ရပ်များကို အာဆီယံဒေသတာဝန်ရှိသူများနှင့် ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မြို့သို့ ၂ ရက်ကြာသွားရောက်ခဲ့သော ချိုလက်၏ခရီးစဥ်တွင် ထိုင်း – မြန်မာနယ်စပ်မှတဆင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအကူအညီများကို အမေရိကန် နှင့် ထိုင်း ၂ နိုင်ငံက ပူးပေါင်း ပေး အပ်ရန်စဥ်းစားနေသည်ဟု ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြီးခဲ့သောဗုဒ္ဓဟူးနေ့တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာတော့ ထိုင်းနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် တနီး ဆန်ခရတ် က “ နှစ်ဘက်စလုံး က မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေတွေကိုဆွေးနွေးခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံနဲ့အာဆီယံရဲ့ မြန်မာ့အရေးကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမှုတွေကို ဆွေး နွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ထိုင်း – အမေရိကန်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ့် ထိုင်း – မြန်မာနယ်စပ်ကနေတဆင့် လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုအကူအညီတွေ မြန်မာနိုင်ငံကိုပေးအပ်မယ့်လုပ်ငန်းရဲ့ဖြစ်နိုင်ခြေတွေကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေပါ တယ်” ဟု ပြောသည်။

မြန်မာစစ်တပ်၏ ဖေဖော်ဝါရီအာဏာသိမ်းမှုက မြန်မာနိုင်ငံအား နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာပဋိပက္ခ နှင့် စီးပွားရေးပြိုလဲမှုဆီသို့ ဦးတည်တွန်းပို့ခဲ့လေသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံ၏မြောက်မြားစွာသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကြပ် အတည်းကိုလည်း ပိုမိုဆိုးရွားလာစေခဲ့သည်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှုကိုလက်မခံနိုင်ကြသည့်အတွက် ဆန္ဒပြတိုက်ပွဲဝင်နေ ကြသူများအား မြန်မာလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များကနှိမ်နင်းခဲ့သဖြင့် လူပေါင်း ၁၁၀၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့ပြီး ၈ ထောင်ကျော် မတရားဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရကာ အပြစ်မဲ့အရပ်သား ၂ သိန်းခွဲနီးပါးကို အတင်းအကြပ်နေရာပြောင်းရွှေ့ခဲ့လေ သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းနေရပ်စွန့်ခွာသူအရေအတွက် သန်းဝက်ကျော်ရှိနေပြီဟု ကုလသမဂ္ဂကပြောသည်။

အဆိုပါသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ကုလသမဂ္ဂပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် စတက်ဖိန်း ဒူဂျာရစ် က “ ပဋိပက္ခ ၊ စားနပ်ရိက္ခာမလုံ လောက်မှု၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် နှင့် ကိုဗစ် ကြောင့် အမျိုးသမီး ၊ ကလေး နှင့် အမျိုးသား ၃ သန်းလောက်ကို အသက်ကယ်အကူအညီတွေ နဲ့ အကာအကွယ်တွေ အရေးပေါ်လိုအပ်နေပါတယ် ” ဟုပြောသည်။ ယခုနှစ် အစောပိုင်း မှာပဲ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အကူအညီလိုအပ်နေသူ ၁ သန်းရှိခဲ့ပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက် စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းပြီး နောက်ပိုင်းမှာတော့ နောက်ထပ်လူ ၂ သန်းအတွက် အကူအညီလိုအပ်နေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတဝှမ်း ကိုဗစ်ပျံ့နှံ့မှုအပါအဝင် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအကြပ်အတည်းက နိုင်ငံခြားအစိုး ရများ နှင့် အကူအညီပေးရေးအေဂျင်စီများအတွက် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာအကြပ်အတည်းဖြစ်စေခဲ့သည်။ အမေရိကန် အပါအဝင် နိုင်ငံများစွာမှအလှူရှင်များသည် စစ်အာဏာရှင်တို့ထိန်းချုပ်ထားသည့်လမ်းကြောင်းများမှ အကူအညီများ ပေးပို့ရန် တွန့်ဆုတ်နေကြသည်။

ထို့ပြင် စစ်တပ်ထိန်းချုပ်ထားသောနယ်မြေအတွင်းရှိနယ်မြေများတွင် လုပ်ကိုင်ရန်ဆန္ဒရှိသူများ သို့မဟုတ် လုပ်ဆောင် နိုင်သူများသည်လည်း ပိုမိုတင်းကြပ်သောကန့်သတ်ချက်အများအပြားနှင့် ရင်ဆိုင်နေရလေသည်။ ပြီးခဲ့သောလတွင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ယာယီ ကုလသမဂ္ဂ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးမှူး Andrew Kirkwoodက မတည်ငြိမ်သောနိုင်ငံရေးရာသီဥတုအပါအဝင် ခရီးသွားလာရေး နှင့် ကိုဗစ်ကူးစက်မှုဆိုင်ရာကန့်သတ်ချက်များအပြင် “ သိသာ ထင်ရှားသောလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ” ကိုဖော်ပြခဲ့လေသည်။ နိုင်ငံတကာ ဒုက္ခသည်များ ဆိုင်ရာမှ ဒန်ဆူလီဗန်က မြန်မာစစ်အာဏာရှင်သည် အချို့သောဒေသများသို့ အကူအညီများရောက်ရှိလာခြင်းကို တိုက်ရိုက်ပိတ်ဆို့ထားကြောင်းနှင့် ဗီဇာနှောင့်နှေးမှုအပါအဝင် ဗျူရိုကရေစီ အတားအဆီး အများအပြား ဖန်တီးထား ကြောင်း BanarNews နှင့် အင်တာဗျူးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုင်း – မြန်မာနယ်စပ်သည် မြန်မာနိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းတွင် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာသည်အထိ ပြည်တွင်းစစ် နှင့် ပြည်တွင်း ပဋိပက္ခများကြောင့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာအကူအညီများအတွက် အတွေ့အကြုံရှိထားပြီးဖြစ်သော ကြောင့် ယုတ္တိတန်သောဖြေရှင်းနည်းတခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေပါသေးသည်။ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက နေရပ်စွန့်ခွာသွားကြသူအများအပြား ထိုင်းနယ်စပ်ကပ်ရက်နေရာများတွင်နေထိုင်နေကြပြီး အလိုအပ်ဆုံးသူများကို အကူအညီပေးဖို့ အဆင်ပြေနိုင်သောနည်းလမ်းကောင်းတခုလည်းဖြစ်သည်။

တချိန်တည်းမှာပင် နိုင်ငံ၏အခြားဒေသများသို့ လျင်မြန်စွာပျံ့နှံ့သွားသော လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီအုံကြွမှုများကိုဖြေရှင်းရာတွင် ၎င်းနယ်စပ်လမ်းကြောင်းက အကန့်အသတ်ရှိမည်ဖြစ်သည်။ မကြာသေး မီလများအတွင်းက ပေါ်ပေါက်လာသော ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ PDF များကို အကြမ်းဖက်တပ်မတော်မှ ပြင်းထန် ပြီး အချိုးအစားမမျှတသောလက်နက်များဖြင့် လက်တုန့်ပြန်မှုကြောင့် ပြည်သူများ (အထူးသဖြင့် ချင်း ၊ စစ်ကိုင်း ၊ မန္တလေး နှင့် မကွေး) နေရပ်စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့ကြရသည်။ နှစ်ပေါင်းများစွာအတွင်း ယခုလိုပဋိပက္ခမျိုး မတွေ့ခဲ့ရပေ။

၎င်းဒေသများသည် လမည့်လများအတွင်း ပိုမိုဆိုးရွားသောအခြေအနေများ ကြုံရနိုင်သည်။ ချင်း ၊ စစ်ကိုင်း နှင့် မကွေးမှ PDF များနှင့် အခြားအရပ်ဘက်ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့များကိုချေမှုန်းရန် အနော်ရထာ စစ်ကြောင်း ပြင်ဆင်နေသည်။

အဆိုပါအနော်ရထာစစ်ကြောင်းက တနိုင်ငံလုံး၏အကြပ်အတည်းကို အချိန်တိုတိုအတွင်း ပိုမိုကျယ်ပြန့်နက်ရှိုင်း လာရန် တပ်မတော်က မည်ကဲ့သို့ရည်မှန်းထားကြောင်း နှင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များအပေါ် တပ်မတော်က စစ်ဆင်ရေးမည်ကဲ့သို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်းများဖြင့် တိုင်းတာနိုင်သည်။

နိုင်ငံတွင်းရှိ အကူအညီပေးအပ်ရေးအေဂျင်စီများ၏စွမ်းဆောင်ရည်ကို စစ်တပ်က မည်ကဲ့သို့တင်းကြပ်ဦးမည် မသိပါ။ စစ်တပ်၏တင်းကြပ်မှုများကြောင့် အကူအညီလိုအပ်နေသူများကိုပံ့ပိုးကူညီလိုသော ပြင်ပမှလူများအတွက် အကြပ် အတည်း ပိုမိုတိုးလာမည်ကတော့ သေချာနေပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ၊ ဂျာကာတာမြို့သို့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် ဒါးရက်ချိုလက် ရောက်ရှိ စဥ်ကလည်း အာရှအလယ်မှာရှိသောြမန်မာနိုင်ငံသည် ကျရှုံးနိုင်ငံ (failed state) ဖြစ်လာရန် အန္တရာယ်ရှိသောကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအားဖိအားပေးနိုင်ရန်အတွက် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကအရေးကြီးကြောင်း တယ်လီကွန်ဖရင့်မှတဆင့်ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆိုးရွားလာသောသားချင်းစာနာမှု နှင့် စီးပွားရေးအကြပ်အတည်းများကြားမှ မြန်မာနိုင်ငံကိုဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်း ပေါ်သို့ ပြန်ရောက်ရန်အတွက် မြန်မာစစ်အာဏာရှင်များကိုဖိအားပေးရန် ၎င်းတို့၏အရေးပါသော ငွေကြေးပိုင်ဆိုင်မှု များကို စင်ကာပူနိုင်ငံကထိန်းချုပ်နိုင်စွမ်းရှိကြောင်းကိုလည်း ချိုလက်ကပြောခဲ့သေးသည်။

လက်ရှိအချိန်မှာတော့ မြန်မာစစ်ခေါင်းဆောင်မင်းအောင်လှိုင် တက်ရောက်ခွင့်မရှိသော အာဆီယံထိပ်သီးအစည်း အဝေးကြီး ကျင်းပနေပါသည်။ တချိန်တည်းမှာပဲ အမေရိကန်ထိပ်တန်းအရာရှိတဦးဖြစ်သူ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံ ပေး ဂျိတ် ဆူလီဗန် သည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ NUG မှ ယာယီသမ္မတ ဒူဝါလရှီးလ ၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဇင်မာအောင် တို့နှင့် အောက်တိုဘာ ၂၅ တွင် တွေ့ဆုံခဲ့ပါသည်။

ကြည်ဖြူစံ

Ref:The Diplomat, Aljazeera